مارها موجوداتی اسرارامیز هستند، با وجود اینکه بیشتر مردم از آنها وحشت دارند، از پرطرفدارترین موجوداتی هستند که می‌خواهیم راجع به آنها اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

تا امروز حدود ۳۰۰۰ گونه از این موجودات شناسایی شده اند که در این بین فقط حدود ۴۰۰ نوع آنها سمی می باشند و از بین آنها فقط ۵۰ نوع هستند که خطرناک می باشند و برای انسان می تواند مشکل ساز باشد. سمپاشی مار به شکل کاملا حرفه‌ای یکی از خدمات سمپاشی شرکت ریزه کار می باشد.

ممکن است مارهایی که حتی سمی نیستند شما را گاز بگیرند که در این صورت جای هیچ گونه نگرانی نیست.

مارها برای زندگی چه مکانی را انتخاب می کنند

این موجودات تقریبا در اکثر قسمت ‌های دنیا به جز قطب جنوب  وجود دارند. بیشتر مارها روی زمین یا زیر آن زندگی می‌کنند. اما انواعی از آنها وجود دارد که درختان یا  آب را برای زندگی انتخاب می کنند.

اطراف رودخانه ها و باتلاق ها نیز از جمله مکان های مورد علاقه برای زندگی این موجودات می باشد. یک نوعی از مار ها وجود دارند. که در آسیای جنوب شرقی مشاهده شده که توانایی پریدن دارند و به راحتی از شاخه درختی به شاخه درخت دیگر می پرند.

سمپاشی مار

سمپاشی مار

سمپاشی مار و خوراک آن ها

اکثر مارها گوشت خوار می باشند و طعمه خود را با حس بویایی که دارند و یا حس ارتعاش شکار می ‌کنند .

مارها با توجه به اندازه ای که دارند،  می توانند انواع کرم ها و حشرات، موش ها و انواع تخم مرغ و سایر حیوانات را به ‌عنوان غذا شکار کنند. اما مارهایی که جثه بزرگتری دارند می‌توانند حیواناتی با جثه بزرگتر را شکار کنند. مثلاً یک مار پیتون با وزن ۷۰ کیلوگرم به راحتی میتواند یک حیوان ۷۰ کیلوگرمی را ببلعد و هضم کند.

تولید مثل

این موجودات همانند دیگر خزندگان تخم گذاری می کنند. تخم مار ها بسیار محکم می باشد و حالت چرمی دارد. به صورتی که در برخی از موارد  نوزادان مار بدون کمک مادرشان نمی توانند از تخم بیرون بیایند.

اکثر بچه مار ها در قسمت جلوی سر خود یک دندان خاصی دارند که در هنگام بیرون آمدن از تخم از آن استفاده می کنند که بتوانند پوستهای تخم را پاره کنند.

اکثر مارها خطرناک هستند

اکثر مارها خطرناک هستند

 

تشخیص مارهای سمی و غیرسمی

تشخیص سمی بودن مار کار خیلی سختی نمی باشد. شما با دانستن موارد زیر می توانید به راحتی سمی بودن مار را تشخیص دهید.

سر مار های سمی در راستای بدن بیرون زده و مثلثی شکل می باشد. در صورتی که مارهای غیر سمی معمولاً سرشان گرد است و در راستای بدن قرار دارد.

در مارهای سمی دندان های نیش از باقی دندان ها مقداری بزرگتر می باشد، که در نتیجه در نقطه نیش مار معمولاً جای دو دندان به خوبی قابل تشخیص است در حالی که در مار های غیر سمی دندان ها اکثراً یک اندازه هستند و در نقطه نیش مار جای دو سری دندان موازی دیده خواهد شد.

  • مردمک چشم در مارهای سمی بیضی شکل می باشد، در حالی که در مارهای غیر سمی مردمک چشم گرد است.
  •  مارهای سمی پوستی رنگارنگ و همچنین پر خط و خال دارند. در حالی که مارهای غیر سمی پوست ساده‌ تری دارند.
  •  مارهای سمی مقداری فرورفتگی بین دو چشم دارند، در صورتی که در مارهای غیر رسمی این فرورفتگی بین دو چشم وجود ندارد.
  • معمولاً مارهای سمی جثه کوچک تری نسبت به مارهای غیر سمی دارند.
خلاصی از شر مارها

خلاصی از شر مارها

 

سمپاشی مار ها و انواع شان

این حیوانات در مناطق بسیاری از زمین پراکنده شده اند. کشور ما مخصوصاً در بخش های مرکزی به علت کویری بودن و خشک بودن این مناطق مکان مناسبی برای زندگی مارها به شمار می‌رود. که اکثر آن ها خطرناک هستند. از جمله آنها انواع افعی ها مانند افعی شاخدار، مار جعفری، تیرمار، گرزه مار  هستند.

مارها با اینکه حیواناتی خطرناک و مهاجم می باشند در عین حال بسیار ترسو نیز می باشند.

اگر به آنها خیلی نزدیک نشوید و یا در مکان مناسب قرار داشته باشید، که مار نتواند به شما حمله کند. این حیوان به سرعت سعی می کند که فرار کند.

بیشتر حمله مارها به انسان به دلیل بی احتیاطی ها می باشد.

اغلب مارها همرنگ محیط اطرافشان هستند. به همین دلیل دیدن آنها مقداری مشکل است و به همین دلیل  بسیاری از افراد به دلیل ندیدن آنها زیاد از حد به آن ها نزدیک می شوند و حیوان بدون اطلاع از این اشتباه  برای دفاع از خود اقدام به حمله می کند.

خطرات گزیدگی مارها

جالب است بدانید بیش از ۹۰ درصد از افرادی که به دلیل مار گزیدگی جان می ‌بازند، علت مرگ آن ها وجود سم مار در بدن شان نیست. بلکه ترس و استرسی که از این حیوان و وحشت از آن دارند موجب مرگ شان می شود. حتی در برخی از موارد اثری از گزش بر روی بدن جان ‌باختگان پیدا نمی شود.

مکانیزم عملکرد سم مار ها به دو صورت می باشد. یکی از خطرناک ترین این مکانیزم ها اثر سم بر روی سیستم عصبی می باشد که در نتیجه آن بدن انسان فلج خواهد شد و نوع دیگر آن تاثیر بر روی خون انسان است که در این نوع موجب تخریب گلبولهای قرمز خواهد شد.

اما مورد دیگری که وجود دارد ساختار تزریق توسط حیوان است. در برخی از مارها در دندانهای نیش شان حفره‌هایی وجود دارد که به طور مستقیم به کیسه ای که شامل زهر می باشد. در فک بالایی حیوان وصل می باشد و در هنگام لزوم و فشار به علت گزش هم از داخل کیسه ها خارج می شود و از طریق این کانال به بدنه شکار تزریق خواهد شد .

در این حالت سم به مقدار بیشتری و همچنین بدون اینکه بعد را ریخته شود وارد بدن شکار می شود اما در برخی دیگر از مار ها بر روی دندان های نیش شیارهای ظریفی وجود دارد که روی آن باز می باشد و سم از طریق آن به بدن شکار می رسد در این حالت مقدار زیادی از سم به هدر می‌رود و همه آن به بدن شکار نخواهد رسید .

انواع مارها در ایران

طول مارهای بزرگ در ایران  حدود دو متر می باشد و اندازه مارهای کوچکتر از چند سانتی متر بیشتر نمی شود. در کشور ایران بیش از ۲۱ نوع مار سمی و نیمه سمی و ۳۵ نوع مار غیر سمی و همچنین بیش از پنج نوع مار دریایی وجود دارد.

مارها در ایران به اسم های مختلفی نامگذاری شده اند که عبارتند از افعی البرزی، افعی پلنگی، طلحه مار، پله مار،  تیرمار، آلو سر، کور مار، مار شتری، مار درفشی، مار پلنگی گرگ مار، کک مار لوس مار، سیاه سوجه، مار آتشی، قمچه مار، مار قیطانی،افعی دماوندی، افعی آذربایجانی، کوتوله مار، مار گورخری، مار خاکی، مار شتری، مار پلنگی

در ایران چهار گروه مار سمی وجود دارد که گزش آنها ممکن است عوارض نامطلوبی داشته باشد :

  1. مار های افعی مانند افعی و گرزه مار
  2. مارهای کبرا مانند مار کبرا و کفچه مار
  3. مارهای دریایی
  4. مارهای نیمه سمی

جالب است بدانید که به طور معمول مارهای غیر سمی در به وجود آوردن حوادث مارگزیدگی سهم بیشتری دارند.

گزش های خطرناک ناشی از مارگزیدگی در ایران مربوط به مارهای افعی به خصوص گرزه مار و یا افعی است که معمولاً در چراگاه ها و مناطق کشاورزی وجود دارد.

انواع مارها

انواع مارها

 

بیشترین قسمت های بدن که توسط مار ها گزیده می شود دستها و پاها هستند. برحسب نوع مار علائم و نشانه های بالینی مارگزیدگی متفاوت می باشد. سم مار، حجم مار، مقدار تزریق سم و همچنین قدرت کشندگی آن سم محل تزریق سم در بدن و بسیاری از فاکتورهای دیگر در ظاهر شدن علائم بالینی مار گزیدگی موثر می باشد.

با توجه به این موارد اغلب افرادی که توسط مار های سمی گزیده می شوند دچار مسمومیت خفیف ای خواهند شد و علایم بالینی قابل توجهی وجود ندارد.

شایان ذکر است که بسیاری از علائم مارگزیدگی ربطی به آثار سم تزریق شده توسط مار ندارد. به طوری که حمله مار و فرو کردن دندان هایش در بدن باعث ایجاد ترس و وحشت در فرد مار گزیده خواهد شد و علاوه بر آن انجام برخی از کارها و کمک های اولیه ممکن است که باعث تپش قلب، برافروختگی، لرزش، تعریق، درد قفسه سینه، نفس نفس زدن، گیجی و بی حسی دست و پا و بی حالی و کرختی بشود.

در کل آثار مسمومیت با سم مار شامل آثار موضعی همانند تورم و التهاب سیاه شدن قسمت گزش شده تاول و غیره است. و همچنین آثار عمومی مانند تهوع سردرد فلج اعصاب اختلالات خونی فلج تنفسی و غیره است.

این علائم ممکن است در ظرف مدت چند دقیقه یا چند ساعت یا چند روز اتفاق بیفتد. ولی معمولا ممکن است به دلیل واکنش های حساسیتی نسبت به سم مار در طی زمان کوتاه تری اختلال هوشیاری، استفراغ، درد های شکمی و خس خس سینه مشاهده شود.

مشخصات اختصاصی مارها

مشخصات عمده مار ها به شرح زیر می باشد

  • گوش خارجی ندارند
  • انتهای زبان آنها دو شاخه می باشد و در داخل کیسه و یک غلاف در دهان قرار دارد.
  • چشم آن ها پلک بالایی ندارد و پلک پایینی به سمت بالا امتداد یافته است و هنگام اتصال به کره چشم آن را می پوشاند به صورتی که انگار چشم مار همیشه باز است.
  • فک های پایین در آن ها توسط وترهای نرم به هم متصل شده است. اتصال مفصلی استخوان دهانشان به گونه ایست که آزادانه حرکت می‌کنند و بلعیدن و شکار را برایشان راحت تر و سریع تر می‌کند.
  • مارها استخوان جناغ سینه، لگن و دست و پا ندارند به جز یک نوع از آن ها که از خانواده بوآ است. که فقط اشکالی از دست و پا در کناره های آنال یا مخرجشان دیده می‌ شود .
زهر گیری مار

زهر گیری مار

 

سمپاشی مار و انواع روشهای گرفتن آن

برای سمپاشی مار قبل از  اینکه شروع کنید به مارگیری باید تشخیص دهید  مار سمی است یا غیر سمی ست.

این کار باعث می‌شود که استرس مقداری کمتر شود و در صورت تشخیص اینکه مار سمی باشد، باعث می شود که این کار با احتیاط و ملاحظه بیشتری انجام شود.

مارهای سمی : این مار ها بسیار آهسته حرکت می کنند و سر آنها به شکل مثلث می‌باشد. چشم‌های آنها باریک و کشیده است و همچنین دارای دم می باشند. یعنی انتهای بدن مارها سمی باریک‌تر و کشیده‌تر می باشد که مانند دم موش باریک می شود.

مارهای غیر سمی : این مارها با سرعت بیشتری حرکت می‌کنند و همچنین چشمانشان گرد است.

بدن این مارها مانند مارهای سمی دم ندارد و کلا یکسره است. این مار ها ممکن است گاز بگیرند ولی نیش ندارند.

گام دوم در روشهای گرفتن مار این می باشد که ما را به جایی هدایت کنید که بتوان روی حرکت مار تسلط داشت و آن را کنترل نمود. با یک تکه چوب می توانیم این کار را انجام دهیم. باید به این نکته دقت کنیم که مارهای غیر سمی سرعت زیادی دارند و می‌توانند خیلی سریع فرار کنند. بنابراین برای کنترل مار باید پشت آن ایستاد.

 گام سوم مارگیری می باشد که به دو روش انجام می شود.

۱_مارگیری با دست  که باید با یک حرکت سریع و با دست راست  انتهای بدن مار یعنی حدود بیست سانتی متری انتهای بدن آن را می گیریم، چون اگر انتهای دم مار را بگیریم احتمال این وجود دارد که دم مار کنده شود و ما را به سمت خود فرد بپیچد.

مار را بر روی زمین قرار می دهیم و با پای چپ روی سر حیوان می گذاریم و فشار کمی وارد می‌کنیم. سپس با انگشت شست دست چپ بر روی سر مار به فشار می دهیم و با انگشت اشاره فک مار را می گیریم. بعد از اینکه سر ما را کنترل کردید مار دیگر خطری نخواهد داشت . با دست راست می توان انتهای بدن حیوان را گرفت و بلند کرد.

۲ مارگیری با چوب  در این روش انتهای چوب را بر روی سر حیوان قرار می دهیم. اگر شما چوب را در محل مناسبی قرار دهید باعث می شود که حیوان نتواند کاری انجام دهد. در ابتدا با انگشت اشاره دست راست روی سر مار فشار بیاورید.  اصلاً از کج شدن فک مار و یا بیرون زدگی زبان آن نگران نباشید و حتماً انگشتان را باید محکم فشار دهید. اگر فشار کم باشد باعث میشود که ما فرار کند و حتی نیش تان بزند.

در ادامه همچنان که فشار انگشتان بر روی سر مار ادامه دارد. جای انگشت اشاره تان را با انگشت شست دست چپ عوض کنید و آرام انگشتان را به روی سر مار بکشید و خارج کنید. پشت سرش انگشت‌ شست تان را جایگزین کنید. حال دست راست آزاد خواهد شد و سپس انگشت اشاره را بر زیر فک مار قرار دهید.

 با استفاده از این روش کاملاً سر مار در اختیارتان قرار دارد و هیچ آسیبی به شما نخواهد رسید.